سکولارها و نظامیان بلافاصله بعد از انتشار این خبر به این فکر افتادند که آیا اسلام در حال پیشروی در دمکراسی سکولار ترکیه است؟ اما مردم عادی ترکیه با آغوش باز از این طرح استقبال کرده‌اند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مردم ترکیه تصویب این طرح را برای مذهب و دمکراسی کشور مفید می‌دانند.
در ترکیه شهروندان از سیاستمداران دمکرات‌تر هستند و بیشتر از حاکمان از دمکراسی حمایت می‌کنند. این درحالی است که سکولارهای ترکیه یعنی نظامیان و دستگاه قضائی، در سال‌های اخیر بیشتر به‌دنبال کودتا و اجرای نظام کودتایی بوده‌اند. این تضاد اکنون در قلب ترکیه مدرن خود را نشان می‌دهد.
در این کشور با 70 میلیون جمعیت مسلمان که میان اروپا و خاورمیانه واقع شده، دولت‌های منتخب هیچ‌گاه در سال‌های گذشته امور کشور را اداره نکرده‌اند. دولت‌ها معمولا تحت نظارت یا پشت سدی بوده‌اند که ژنرال‌ها و قضات قدرتمند و جانشینان مصطفی کمال آتاتورک آن را ایجاد کرده‌اند.
نظامی که آتاتورک آن را در سال 1923 برپا کرد سکولار بود اما از نظر طبقه اجتماعی دچار نوعی دسته‌بندی شده بود به‌طوری که نخبگان شهری که به ترک‌های سفید شناخته می‌شدند، هر جا که لازم بود مداخله می‌کردند.
آنها معمولاً در مواقعی مداخله می‌کردند که رهبران سیاسی منتخب فقرا به راهی خلاف اصول نظام سکولار می‌رفتند.
در چنین نظامی شهروندان کودکان خرد و ناتوانی به شمار می‌آمدند که ممکن است خسارت ایجاد کنند و به همین دلیل دولت باید مراقب باشد.
اما امروز برای اولین بار در تاریخ ترکیه این طبقه از مردم عادی نمایندگی حقیقی در حزب حاکم عدالت و توسعه یافته‌اند و با کمک همین حزب در حال به چالش کشیدن نظام قدیمی هستند.
ترکیه اکنون در تقلا برای بیرون آمدن از پوسته خود است. تحقیقی که در سال 2006 توسط بنیاد مطالعات اجتماعی و اقتصادی ترکیه انجام شده نشان می‌دهد 59 درصد از ترک‌ها خود را « بسیار مذهبی» یا « مذهبی افراطی » می‌دانند.
در این تحقیق دوسوم زنان گفته‌بودند که هنگام بیرون آمدن از خانه پوششی به سر می‌کنند. بنابراین پیشنهاد جدید رجب طیب اردوغان برای لغو ممنوعیت حجاب به پارلمان از حمایت گسترده مردم برخوردار است.
اردوغان روز سه‌شنبه هنگام ارائه طرح اصلاح قانون اساسی در پارلمان گفت: همه این را بدانند که ما تنها به‌دنبال توقف رفتار ناعادلانه با دختران در دانشگاه‌ها هستیم.
ترک‌های لیبرالی مانند ارگان ازبودان استاد حقوق در آنکارا که از سوی دولت برای بازنویسی قانون اساسی تعیین شده با این نظر موافق است و می‌گوید: این مسئله حقوق بشری است نه مقابله با سکولاریسم.
اما سکولارهای ترکیه چنین نظری ندارند. دنیز بایکال 69 ساله رهبر حزب مخالف سکولار که اکنون 20 سال است در این سمت حضور دارد گفته است، اقداماتی نظیر تلاش برای لغو ممنوعیت حجاب با هدف مقابله با بنیان‌های جمهوری سکولار آتاتورک انجام می‌شود.
او حتی از این هم فراتر رفته و این اقدام را پیش زمینه و مقدمه‌ای برای وارد کردن برقع به کشور ترکیه خوانده است. اردوغان در دوره اول 5 ساله نخست وزیری خود پیشرفت‌های غیرمنتظره‌ای داشته است.
او مذاکرات با اتحادیه اروپا را سر و سامان داد و گفت‌وگو با اقلیت کرد را هم آغاز کرد. اکنون با این پیشرفت‌ها در موقعیت خوبی قرار گرفته تا اصلاحات مورد نظرش در قانون اساسی را پیش ببرد.
www.nytimes.com
30 ژانویه
